DESKRIBAPENA

Musika erreproduzitzen duten aparatuen funtzionamendua eta euren oinarri fisikoak ezagutzen baldin baditugu, modu eraginkorragoan erabili ahal izango ditugu. Grabaketa eta erreprodukzio aparatuen artean aipatu beharrekoak dira anplifikadoreak. Euren eginkizuna bitartekaritza da: soinu-sistemako aparatu batetik seinale elektrikoa jaso eta handitu, beste aparatu batek erabil dezan.

Anplifikadore elektronikoen oinarri fisikoak ulertzeko errektifikadorearen funtzionamendua aipatu beharra dago (errektifikadorea korronte alternoa korronte jarrai bilakatzeko erabiltzen da). Zirkuitu errektifikadore baten elementurik nagusiena diodoa da. Lehen diodoak, Fleming-ek 1904-an eraikitakoak, hutsezko tutuak ziren bi osagai nagusirekin: katodo bat, elektroiak emititzen dituena, eta anodo bat, elektroiak jasotzen dituena. Gaur egun erabiltzen diren ia diodo guztiak ordea erdieroalez egindakoak dira.

Anplifikazioa hutsezko triodoekin

Lehenago hutsezko diodoa aztertuko dugu: hutsezko tutua da, irudiak erakusten duen bezalakoa, eta bi osagai nagusi ditu: katodo bat, elektroiak emititzen dituena, eta anodo bat (edo xafla), elektroiak jasotzen dituena. Diodoak korrontea noranzko bakar batean eroan dezake eta aurkakoan ezin du.

1907-an, Lee de Forest-ek xaflako korrontea (diodoarena alegia) erregulatzeko modu berezi bat aurkitu zuen, hirugarren elektrodo batez (saretxoa) katodoaren eta anodoaren artean kokatuta, eta honela triodoa sortu zuen.

Anplifikazioa dispositibo erdieroaleekin

Erdieroaleetan elektroiek ez dute eroapen-bandan egoteko energia nahikoa, eta balentzia-bandetan daude, baina ez da zaila elektroiak balentzia-banda batetik eroapen-bandara termikoki kitzikatzea. Erdieroale baten eroankortasun elektrikoa asko hobetzen da ezpurutasun batzuk txertatzen bazaizkio (dopatu alegia). Ezpurutasun-motaren arabera erdieroalea p-motakoa edo n-motakoa izan daiteke. 

Distortsioa

Anplifikadore baten irteerako seinalea eta sarrerako seinalea zehazki proportzionalak badira dispositiboa lineala dela esaten da. Baina batzutan anplifikadoreetan eta edozein dispositibo-motatan fenomeno ez-linealak gerta daitezke. Fenomeno hauen erruz irteerako seinalea distortsionatuta egon daiteke. 

ADIBIDE ETA SIMULAZIOAK

GALDERAK

a Hutsezko diodo batean

b Triodo bat anplifikadore gisa erabiltzean

1. tentsio konstantea aplikatzen da saretxoaren eta katodoaren artean.

2. tentsio sinusoidala aplikatzen da saretxoaren eta katodoaren artean.

3. tentsio sinusoidala aplikatzen da saretxoaren eta anodoaren artean.

4. tentsio sinusoidala aplikatzen da anodoaren eta katodoaren artean.

c Erdieroale batean

1. eroankortasun elektrikoa finkoa da.

2. modu egokian dopatu ezkero eroankortasun elektrikoa handitzen da.

3. zaila da elektroiak balentzia-bandatik eroapen-bandara pasaraztea kitzikapen termikoarekin.

4. tenperaturaren arabera p-motakoa edo n-motakoa izan daiteke.

d Nola anplifika daiteke seinale bat :

1. n-n lotura batekin.

2. p-n lotura batekin.

3. n-p-n lotura batekin.

4. errektifikadore batekin.

e Noiz gauzatzen da distortsioa 

1. irteerako seinalea sarrerakoaren proportzionala denean.

2. dispositiboa lineala denean.

3. fenomeno ez-linealak gertatzen ez direnean 

4. irteerako seinalea distortsionatuta dagoenean.

  Emaitzak:  a3   b2   c2   d3   e4  

MULTIMEDIA ETA WEB BALIABIDEAK

Gai honetaz gehiago irakurri nahi baduzu, ondoko estekan erreferentziak aurkituko dituzu:   , eta gero honako atalean  .

Akustika-ikastaroa, GA-k egina © Copyright 2003. Eskubide guztiak erreserbatuta. Harremanak: acustica@lg.ehu.es